Wie Windows 7 met Service Pack 1 of Windows 8.1 heeft, kan gratis overstappen. Dat is een niet te versmaden voordeel. ‘In de winkel’ kost Windows 10 119 euro. Pas wel op: dat aanbod om gratis over te stappen geldt slechts 1 jaar, tot en met 28 juli 2016.

Microsoft belooft Windows 10 de komende 10 jaar – tot 14 oktober 2025 - zonder bijkomende kosten te voorzien van patches én functionele verbeteringen. Dat betekent dat je 10 jaar lang gebruik kunt blijven maken van een up-to-date besturingssysteem en dat het niet na verloop van tijd gaat kriebelen dat je systeem ouderwets aan het worden is. Het apparaat waarop je het gebruikt zal eerder ter ziele zijn dan je kopie van Windows-10.

Windows 10 start veel sneller op dan Windows 7. Dat voordeel hebben gebruikers van Windows 8.1 niet, maar Windows 8.1 heeft natuurlijk relatief weinig gebruikers. Wie graag computerspelletjes speelt, zal profiteren van DirectX12, de nieuwe ‘engine’ voor het genereren van 3D-beelden. Deze kan tot 2 maal zo krachtig zijn dan de voorganger, versie 11..

Microsoft heeft de beveiligde opstartfunctie in Windows 8 nog verbeterd; je kunt Secure Boot nu zo instellen dat de verplichting om bij het opstarten alleen code toe te staan die door Microsoft of de pc-leverancier getekend is, niet omzeild kan worden. In de vorm van Passport introduceert Windows 10 een methode om veilig in te loggen op websites zonder dat er wachtwoorden hoeven te worden gewisseld; verificatie dat je het apparaat in je bezit hebt via invoeren van een pin of biometrische identificatie volstaat. Dat maakt niet alleen het onthouden van wachtwoorden overbodig, het voorkomt ook dat je wachtwoord wordt buitgemaakt bij een hack van een website die je regelmatig bezoekt. Althans, wanneer de website-uitbater Passport ondersteunt. Met Windows Hello introduceert Microsoft biometrische authenticatie voor het ontsluiten van je apparatuur. Dat kan via gezichtsherkenning of een vingerafdrukherkenner. Dat vergt wel speciale hardware die op de meeste bestaande systemen niet aanwezig zal zijn.

Met Windows 10 levert Microsoft een nieuwe browser: Edge. Eerste testen tonen dat Edge goed presteert, vele malen beter dan Internet Explorer. Microsofts nieuwe browser evenaart de concurrentie of troeft deze zelfs af waar het gaat om de verwerking van JavaScripts. De verwerkingssnelheid bij HTML5 – die steeds belangrijker wordt – laat nog wel wat te wensen over. Maar in de eerste zes maanden van dit jaar heeft Microsoft ook op dat vlak enorme progressie geboekt. Edge is overigens ook stukken veiliger dan Internet Explorer.

Met de spraakassistent Cortana heeft Microsoft een nieuwe standaard gezet. Recensies zijn lovend over de kwaliteit, met name ook op het vlak van de integratie met het besturingssysteem. Qua ontwikkeling ligt Cortana voor op Apples Siri en Google Now, menen velen. Eén nadeeltje: in Nederland zullen we er nog even op moeten wachten, omdat een Nederlandstalige versie nog ontbreekt.

Windows 10 werkt in essentie op de verschillende platformen hetzelfde, en dat maakt het makkelijker om met verschillende apparaten te werken. Dankzij Continuum schakelt Windows 10 daarbij automatisch over op de gewenste modus. Bij een twee-in-één werkt Windows 10 automatisch met aanraakscherm, als er geen muis en toetsenbord aanwezig zijn. De lay-out van het scherm wordt automatisch aangepast om de vinger-bediening te vereenvoudigen. Het startscherm en apps starten dan in een volledig scherm. Detecteert Windows 10 een toetsenbord en muis, dan krijgt de gebruiker een pop-up met de vraag of hij in desktop-modus wil werken. Haal je muis en toetsenbord weg, dan krijg je de keus om voor de tablet-modus gaan.

Met Phone Companion-app maakt Windows 10 het heel eenvoudig om je iOS- of Android-apparaat te koppelen aan je Windows 10-apparaat. Dat maakt het mogelijk om foto’s op je smartphone of tablet rechtstreeks te bekijken op je pc, op alle apparaten muziek te beluisteren via OneDrive, OneNote-materiaal te bekijken of te werken in Office-bestanden - als je de juiste apps geïnstalleerd hebt - en Cortana gebruiken.

Het kan heel handig zijn om tussen verschillende werkbladen te kunnen schakelen; het lijkt dan net of je systeem meer schermen heeft, zonder dat je die schermen fysiek op je bureau hoeft te hebben staan. Windows 10 biedt die mogelijkheid met een klik of druk op de taakbalk.

De Windows-apps zijn over de hele linie verbeterd ten opzichte van Windows 8. De functies zijn toegankelijker gemaakt, en de vensters waarin ze openen zijn nu ook qua vorm aan te passen. Met name over de verbeteringen in mail, de agendafunctie en Maps zijn recensenten te spreken. De Mail-app ondersteunt nu ook POP-gebaseerde mail, maakt mail beter te beheren en biedt meer ondersteuning bij opstellen en redigeren van je mail, inclusief spellingscontrole. Op een tablet is de mail-app met de vingers te bedienen. De agenda-functie is stukken overzichtelijker en is eenvoudig te integreren met Google-calendar of een iCloud-agenda. De Maps-app is beter ontworpen en handiger in gebruik, met verbeterde zoekfunctie naar hotels, winkels etc. Maps biedt in de vorm van 3D cities de mogelijkheid tot virtuele bezoekjes aan steden, en heeft ook een Streetview-achtige modus. Maps kan nu ook kaarten downloaden ter gebruik offline. En de app is desgewenst te bedienen met Cortana. De opdracht aan de spaakassistent: Hoe kom ik op de Dam in Amsterdam is voldoende om de aanwijzingen via de Maps-app op het scherm te toveren.